Nhân vụ tiếng Anh: bàn về MC người Việt

Theo nguyenvantuan.net:

Đáng lẽ tôi không bàn về vụ việc Tiếng Anh của Văn Sâm, nhưng vì đọc bài “Anh Sâm nói đúng đến 90%” tôi phải có vài ý kiến để làm sáng tỏ vấn đề.  Ông quan chức phát biểu câu vừa đề cập chứng tỏ ông đã có cân đo đông đếm (vì có con số).  Nhưng tiếc rằng con số của ông rõ ràng là sai. Sự thật vẫn là sự thật: ông Lại Văn Sâm dịch sai hoàn toàn ý và chữ của Ngô Ngạn Tổ. Cách làm rõ vấn để nhất là so sánh những phát biểu của Ngô Ngạn Tổ và cách dịch của Lại Văn Sâm và của tôi.  Trong bảng dưới đây, tôi trích lại phát biểu của Ngô Ngạn Tổ, lời dịch của tôi, và lời dịch của ông Lại Văn Sâm để các bạn theo dõi: Ngô Ngạn Tổ Tạm dịch (của tôi) Lại Văn Sâm dịch Good evening, ladies and gentlemen. I just want to say what a pleasure and honor it has been for me to take part in the first Vietnam International Film Festival in this beautiful city of Hanoi on its 1000th birthday. Kính chào quí bà và quí ông. Tôi chỉ muốn nói rằng thật là một vinh hạnh cho tôi tham dự vào chương trình Liên Hoan Phim Quốc Tế Việt Nam lần thứ nhất tại thành phố Hà Nội xinh đẹp vào dịp sinh nhật thứ 1000. Vâng, Ngô Ngạn Tổ có gửi tới lời chào tới tất cả những người biết anh, hâm mộ anh qua những tiếng reo hò khi anh xuất hiện. Cảm ơn tất cả mọi người đã chào đón anh ở thủ đô Hà Nội, nơi mà anh cũng biết rất nhiều qua báo, đài ... I think this week has been full of new and interesting challenges for everyone, but what holds true is the passion of film is very much alive here Tôi nghĩ tuần lễ này đã có đầy đủ những thử thách mới mẻ và thú vị cho mọi người, nhưng sự thật ở đây là niềm đam mê về điện ảnh rất ư sống động Và anh ấy cũng rất phấn khởi khi được mời tới dự liên hoan phim quốc tế lần đâu tiên tổ chức tại Việt Nam và anh tin tưởng rằng với đà này thì điện ảnh Việt Nam sẽ có tương lai rất sáng. I think the goal of any film festival is not only to bring world cinemas to local audiences but also to bring local cinemas to world audiences, and I think that's certainly been achieved here Tôi nghĩ mục tiêu của bất kì cuộc liên hoan phim nào đều không chỉ là đem điện ảnh thế giới đến với khán giản địa phương, mà còn đem điện ảnh địa phương đến với khán giả thế giới, và tôi nghĩ mục tiêu này chắc chắn đã đạt được trong cuộc liên hoan phim lần này. Và anh ấy nói rằng là ở Hà Nội trong những ngày qua thì anh ấy cũng được chứng kiến những dòng người đổ đến các rạp để xem các phim trình chiếu trong liên hoan phim quốc tế như thế nào I just want to say that I wish the best of luck for the future of the Vietnam International Film Festival and I hope that opportunity will come back again. Thank you. Tôi chỉ muốn nói rằng tôi mến chúc điều may mắn nhất đến tương lai của Liên Hoan Phim Quốc Tế Việt Nam, và tôi hi vọng rằng cơ hội đó sẽ quay lại. Cảm ơn quí vị. Vâng, thưa quý vị! Anh đã chúc cho liên hoan phim một thành công tốt đẹp nhất Vụ việc rõ như ban ngày như thế mà vẫn có người ở vị trí có trách nhiệm phát biểu một cách vô cùng thiếu trách nhiệm. Điều này làm cho chúng ta hoài nghi khả năng thật của các quan chức. Chúng ta cũng có lí do để đặt dấu hỏi thật lớn về khả năng và trình độ văn hóa của những người gọi là “MC kì cựu”. Thú thật, tôi chưa thấy một MC Việt Nam nào, trong lẫn ngoài nước, nói có thể “nghe được”.  Nghe các MC trong các chương trình nhạc ở ngoài này thì chỉ muốn tắt máy, và đó cũng chính là lí do tôi rất ít xem các show nhạc ngoài này.  Các MC này có chung một cái bệnh: đó là cảm tính, và nói dở.  Nghe họ dùng những câu như “khán giả thân yêu của chúng ta” làm tôi nổi da gà và muốn độn thổ.  Còn những câu chuyện gọi là “hài” của họ càng nhố nhăng, vô duyên và tồi, vì chỉ xoay quanh những chủ đề về khác biệt giữa đàn ông và đàn bà, về sex, chứ chẳng có gì mang tính văn nghệ.  Một vài MC thì hình như là đang lên lớp, hay khoe kiến thức [sơ đẳng], mà quên vai trò giới thiệu chương trình của mình.  Một số MC khác, có khi xuất hiện dưới danh nghĩa "khoa học gia", thì cứ mãi ca điệp khúc chống cộng một cách cuồng tín, vô căn cứ và vô văn hóa, đến nổi người ta phải hỏi chẳng biết họ có mắc bệnh tâm thần, hay họ đang xem thường khán giả. Suốt mấy mươi năm, họ chỉ làm thế, chẳng sáng tạo cái gì mới.  Xin nói thêm rằng tôi phải loại trừ ông Nguyễn Ngọc Ngạn ra khỏi danh sách MC cảm tính và MC nói dở, vì ông là một người ngoại lệ. Điều lạ lùng là dù những cách chọc cười vô duyên hay những điệp khúc chống cộng buồn cười của MC, nhưng khán giả vẫn vỗ tay nồng nhiệt.  Thật ra, tôi nghi ngờ ý nghĩa của những vỗ tay này, vì có khi người đứng trên sân khấu khóc mà khán giả cũng vỗ tay! Có lần một ông nhạc sĩ trong nước xuất hiện trên một show nhạc hải ngoại, có lẽ vì quá xúc động do ông được đề cập đến trong chương trình ca nhạc, nên ông tuyên bố rằng hôm đó ông đã "thành danh và thành nhân" (làm như trước đó khi chưa xuất hiện trong chương trình nhạc này thì ông chưa thành nhân và thành danh!), và thế là khán giả vỗ tay ầm lên. Khán giả Việt thật là quái đản! Còn MC trong nước thì tôi cũng có dịp xem qua, và theo tôi, họ chẳng những mắc bệnh cảm tính, mà còn thêm một bệnh nữa: phải đạo và cứng nhắc.  Nghe MC Việt Nam dùng những câu chữ như “thân mến”, “thân yêu” làm tôi thấy buồn đến … nôn ói.  Không hiểu tại sao họ cảm tính đến như thế, hay là họ nghĩ phải nói như thế để lấy lòng khán giả?  Rất nhiều MC không đủ trình độ văn hóa và kiến thức để ứng xử một cách độc lập, nên họ phải tuân thủ theo kịch bản của ai đó đã soạn cho họ, họ chỉ cấm đầu xuống đọc lời giới thiệu chứ không nói gì khác được.  Nhưng có khi nói gì ngoài kịch bản thì bình phẩm trở nên vô duyên (như trường hợp Lại Văn Sâm).  Ấy thế mà họ được rất nhiều người ái mộ, tôn xưng đủ thứ danh hiệu, và vì thế họ nghĩ mình là nhất, rồi quay sang tự cao tự đại, chẳng xem ai ra gì.  Nhưng đó là ảo tưởng. Nói chung, giới MC Việt Nam còn phải học nhiều từ các MC nước ngoài. Nhưng trước hết, họ cần phải trang bị cho mình kiến thức tốt về lịch sử, địa lí, xã hội, văn học, và quốc tế. Tôi nghĩ làm MC mà thiếu kiến thức cơ bản thì rất khó có thể trở thành MC tốt được. Một bạn đọc (PNL) tóm gọn 2 đặc tính của MC Việt rất chính xác rằng họ "có một điều thừa và một điều thiếu: thừa tự tin và thiếu tự trọng." NVT ==== Cục phó Cục Điện ảnh : ‘Anh Sâm nói đúng đến 90%’ “Về cơ bản, ứng xử của anh Sâm hôm đó là cũng được, đặc biệt là với khán giả xem truyền hình, những người am hiểu tiếng Anh sâu… Anh Sâm can thiệp và nói cũng đúng đến 80, 90%”, ông Lê Ngọc Minh – Cục phó Cục Điện ảnh, đại diện BTC Liên hoan phim Quốc tế VN lần 1, nói về sự cố dịch sai của MC Lại Văn Sâm trên VTC News. “Anh Sâm can thiệp và nói cũng đúng đến 80, 90%” “Sự cố” của MC Lại Văn Sâm trong đêm bế mạc LHP vẫn đang được nhiều người bàn luận sôi nổi. Hiện có 2 luồng dư luận về việc MC Lại Văn Sâm dịch sai: Người thì bày tỏ sự đồng cảm, cảm thông và chia sẻ với sai sót đáng tiếc này; kẻ thì chỉ trích gay gắt rằng: khó có thể chấp nhận được lỗi sơ đẳng của một MC kì cựu như Lại Văn Sâm, không thể tin nổi “hạt sạn lớn” trong chương trình như vậy, thật nực cười… Đánh giá về cách ứng xử của MC Lại Văn Sâm trong đêm bế mạc LHP, ông Lê Ngọc Minh nói: “Tôi nghĩ ứng xử của anh Sâm hôm đó về cơ bản là cũng được, đặc biệt là với khán giả xem truyền hình, những người am hiểu tiếng Anh sâu. Tình huống ấy, người MC nhanh nhạy bắt buộc phải ứng xử như vậy. Tất nhiên sẽ có cái được và cái chưa được trong chuyện này… Anh Sâm can thiệp và nói cũng đúng đến 80, 90%. Tôi nghĩ cũng không cần ầm ĩ quá sự cố này”. Nhà tâm lý Đinh Đoàn, Công ty TNHH Tư vấn Tâm lý, đào tạo Phát triển cá nhân và Cộng đồng, trong 1 bài phát biểu trên VTC News cũng đánh giá cao cách ứng xử của MC Lại Văn Sâm trong đêm MC Lại Văn Sâm. “Tôi có xem đoạn dịch sai đó của MC Lại Văn Sâm. Tôi cho rằng Lại Văn Sâm là người bị đẩy vào thế bí. Trong một chương trình truyền hình trực tiếp, nếu lúc đó, MC này, vì không hiểu những lời diễn viên Ngô Ngạn Tổ nói, cũng đứng im giữa sân khấu, hoặc nhắc nhở MC Ngô Mỹ Uyên dịch, thì khi đó chương trình sẽ vô duyên như thế nào? Không chỉ là lời nói, mà còn cả không khí của chương trình, sẽ bị ảnh hưởng”, nhà tâm lý Đinh Đoàn nói. Phát biểu trên VTC News, người đẹp Ngô Mỹ Uyên (người cùng dẫn với Lại Văn Sâm trong đêm bế mạc liên hoan phim Quốc tế tại Việt Nam) cho biết, chị biết chính xác MC Lại Văn Sâm vì muốn “chữa cháy” cho chương trình mà dịch sai lời Ngô Ngạn Tổ. “…lẽ ra MC tiếng Anh phải nhảy vào cuộc ngay” Trong sự cố dịch sai, dịch “ngẫu hứng toàn phần” lời diễn viên Ngô Ngạn Tổ của MC Lại Văn Sâm, nhiều người cho rằng lỗi phần nhiều thuộc về Ban tổ chức vì phần phát biểu của Ngô Ngạn Tổ đã không có trong kịch bản và phiên dịch đã đứng im không dịch. Lên tiếng về việc này, ông Lê Ngọc Minh cho biết trên VTC News như sau: “Sự cố về phiên dịch đêm bế mạc cũng nằm ngoài sự kiểm soát của chúng tôi. Chúng tôi đã cẩn thận chọn ba phiên dịch. Trong đó có cả một người lấy chồng người ngoại quốc và đã sống ở nước ngoài hai chục năm. Nhưng lúc đứng trên sân khấu, cần được bộc lộ thì họ không thể bật ra được và thể hiện khả năng ngôn ngữ của mình. Đó là do tâm lý và hoàn toàn bất khả kháng. Lẽ ra người MC tiếng Anh phải vào cuộc ngay nhưng lại cứ nhường nhau. …Tôi ngồi đó cũng không làm được gì vì đang truyền hình trực tiếp. Tôi cũng đã nói những lời Ngô Ngạn Tổ phát biểu là giản dị, thông thường chứ không phải là văn bản gì. Ví dụ, diễn viên Ngô Ngạn Tổ sẽ nói về Hà Nội thế này rồi tôi nhận xét về khán giả thế kia. Mấy câu nói như vậy thì cứ dịch đi. Thế mà 3 người đứng cầm míc đứng im như thế. Bất khả kháng thôi vì chúng tôi tin là đã mời được những người giỏi”. Ông Minh cho rằng trong tình huống như thế “… lẽ ra MC tiếng Anh phải nhảy vào cuộc ngay…, với những câu nói đời thường giản dị như vậy thì đáng ra Ngô Mỹ Uyên phải xử lý nhanh tình huống chứ không để anh Sâm dịch”. Tuy nhiên, ông Minh cũng nhìn nhận rằng: “Nhưng có lẽ, Ngô Mỹ Uyên thấy anh Sâm nói nên cũng tôn trọng”. Còn người đẹp Ngô Mỹ Uyên cũng đã phân trần trên VTC News rằng vì anh Sâm dịch lời diễn viên Ngô Ngạn Tổ quá nhanh khiến chị không kịp xoay xở. “Tôi hoàn toàn bất ngờ khi anh Sâm cất lời dịch phần phát biểu của diễn viên Ngô Ngạn Tổ bởi anh ấy phụ trách phần dẫn chương trình bằng tiếng Việt. Và trong tình thế đó, tôi không thể cắt ngang lời anh ấy”, Ngô Mỹ Uyên giãi bày. Trong 1 bài trả lời phỏng vấn trên VTC News về sự cố này, MC Thanh Bạch cho rằng, người chịu trách nhiệm cao nhất ở đây phải là đạo diễn chương trình, chứ không phải hai MC. “1001 sự cố trên sân khấu, thì chỉ có người dẫn chương trình là đưa mặt ra để chịu, có bao giờ người ta để ý đến trách nhiệm đạo diễn. Chẳng lẽ một chương trình lớn như bế mạc LHP Quốc tế Việt Nam lại không có đạo diễn!”, MC Thanh Bạch nói. Nhà tâm lý Lê Thu Hiền, Giám đốc Trung tâm tư vấn Người bạn tri kỷ, phát biểu trên VTC News cũng cho rằng: “Người đứng đầu chương trình này cần phải chịu trách nhiệm về sự cố này”. Được biết, kịch bản chương trình đêm bế mạc LHP đã được Cục Điện ảnh, Đài Truyền hình Việt Nam, công ty BDH kiểm duyệt khá kỹ lưỡng. Phần kịch bản tiếng Anh của Ngô Mỹ Uyên còn phải được Bộ Ngoại giao thông qua.   Thu Minh (Tổng hợp) Nguồn : VietNamNet